Sześć rodzajów herbaty 六大茶類

Pijesz ją kilka razy dziennie i na kilka sposobów. Dla niektórych gorąca herbata to miłe zwieńczenie pracowitego dnia, dla innych lekarstwo na przeziębienie, albo towarzysz spotkania z przyjaciółmi. Skąd pochodzi herbata, jak się ją produkuje, lub jaka jest różnica między zieloną odmianą a czarną? Większość z nas wie, że pochodzi z Chin, Sir Lanki (Ceylon) i Indii, mniej znane są herbaty z Kenii, Malawi, Argentyny, Indonezji, Wietnamu i Turcji.

Herbata pochodzi z jednej rośliny, Camellia Sinensis, ale uprawiana jest ona w wielu różnych krajach, o różnych uwarunkowaniach geograficznych i klimatycznych, na różnego rodzaju glebie. Wszystkie te naturalne czynniki mają wpływ na finalny smak herbaty. Po zebraniu, liście rozkładane są na dużych stołach, gdzie tracą nadmiar wody, po to, by stały się miękkie i delikatne, co pomaga w ich późniejszym krojeniu. W procesie krojenia uwalniane są enzymy i następuje utlenienie herbaty. W przypadku czarnej herbaty proces ten może trwać do czasu, gdy liście nabiorą brązowej barwy, po czym zostają one podgrzewane, by zatrzymać proces fermentacji. Zielona herbata poddawana jest krótszemu procesowi utleniania, a czasami nawet jest on pomijany, dzięki czemu utrzymuje ona swój zielony kolor i delikatny smak.

Herbata biała    BAI CHA 白茶 – lekko fermentowane

Już kilka lat temu została okrzyknięta eliksirem młodości. Wszystko to ze względu na zawartość polifenoli, które zwalczają w naszym organizmie sprzyjające starzeniu wolne rodniki. Okazuje się, że filiżanka białej herbaty zawiera ich 12 razy więcej niż szklanka soku pomarańczowego, który również uchodzi za bogate źródło polifenoli! Spośród wszystkich herbat ma również najsilniejsze działanie antyoksydacyjne i anty mutogenne, polecana jest więc przede wszystkim osobom, w których rodzinach występowały nowotwory. Biała herbata stanowi również bogate źródło witaminy C oraz kofeiny, warto więc, by spożywały ją osoby, które intensywnie pracują umysłowo, zwłaszcza w czasie upałów. Napar z tej drogocennej odmiany jest wspaniałą alternatywą dla kawy – jest bowiem dużo zdrowszy, a pobudza podobnie mocno, redukując również napięcie i stresy.

Czarna herbata    HEI CHA 黑茶 –post fermentowane lub dojrzewające

Podczas jej produkcji liście herbaciane są w całości poddawane fermentacji. Zyskują przez to charakterystyczny smak i aromat, ale tracą część cennych przeciwutleniaczy. Co ciekawe, z przefermentowanych liści herbacianych kofeina jest uwalniana w większej ilości. Napary z czarnej herbaty zawierają jej nawet 3-krotnie więcej niż z herbaty zielonej! Picie czarnej  herbaty pomaga w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej. I co ciekawe najnowsze badania przeprowadzone w Japonii sugerują, że herbata przyspiesza porost włosów.

Na właściwości herbaty wpływa również czas i sposób jej parzenia. Czarną herbatę powinno się zalewać wrzącą wodą (100 °C). Najczęstszym błędem popełnianym podczas przyrządzania czarnej herbaty jest użycie wody o zbyt niskiej temperaturze. Czas zaparzania herbaty to 3-5 minut, potem zaczyna uwalniać się tanina  która neutralizuje pobudzające działanie teofiliny i kofeiny – dodatkowo herbata staje się gorzka.

Czerwona herbata (Pu-erh) HONG CHA 紅茶 – całkowicie fermentowane

Jest poddawana częściowej (ok. 70 proc.) fermentacji wpływającej na powstawanie jej intensywnego ziemistego aromatu. Napary z czerwonej herbaty chronią przed próchnicą, obniżają stężenie cholesterolu, oczyszczają i wzmacniają organizm oraz wspomagają procesy trawienne.

Pu-erh to również prawdziwy pogromca tłuszczu, który skutecznie pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów. To prawda, że czerwona herbata wspomaga trawienie i spalanie tłuszczu. Ale nie oszukujmy się – samo jej picie nas nie odchudzi! Będzie natomiast wspaniałym sprzymierzeńcem mądrej diety. Jeśli zaczniesz jeść mniej kalorycznie i będziesz pić 5–6 filiżanek czerwonej herbaty dziennie, szybciej zauważysz efekty. Pij ją pół godziny po każdym posiłku – wówczas podziała najlepiej.

Zielona herbata – zalety   LÜ CHA 綠茶 – niefermentowane

Zielona herbata, podobnie jak wiele innych roślin, zawiera polifenole – organiczne związki, które słyną z silnego działania przeciw utleniającego. Przeciwutleniacze  wzmacniają odporność komórek, chroniąc je przed niepożądanymi procesami utleniania. Wiążą wolne rodniki, które w naszym ciele prowadzą do wielu niechcianych procesów – starzenia się organizmu, zmian w funkcjonowaniu komórek lub ich śmierci, powstawania nowotworów. Dlatego dieta bogata w antyoksydanty pomaga uniknąć chorób układu krwionośnego i chorób nowotworowych. Uważa się, że polifenole mogą opóźniać procesy starzenia, stąd duża popularność olejków i wyciągów roślinnych również w kosmetykach. Przyczyniają się one również do zwiększenia mineralnej gęstości tkanki kostnej.

Zielona herbata – wady

Według najnowszych badań opublikowanych na łamach Journal of Nutrition, te same związki mogą zwiększać ryzyko anemii, bo hamują absorpcję żelaza z pożywienia. Polifenole łączą się z jonami żelaza tworząc kompleksy, które nie są w stanie przeniknąć z układu pokarmowego do krwi. Żelazo jest składnikiem hemoglobiny, który umożliwia transport tlenu. Okazuje się więc, że spożywając zbyt duże ilości polifenoli, zamiast oczyszczać i odmładzać organizm, narażamy się na anemię i niedotlenienie tkanek.

Przed zieloną herbatą przestrzegają dentyści – osoby, które mają tendencję do tworzenia się kamienia nazębnego  nie powinny pijać jej często. Zielona herbata pozostawia na zębach trudny do usunięcia osad, podobny do powstałego w wyniku działania dymu tytoniowego. Co ciekawe, czarna herbata nie wyrządza takich szkód, mimo że napar, który pijemy, jest zdecydowanie ciemniejszy.

Herbata żółta         HUANG CHA 黃茶 – lekko fermentowane

Bardzo rzadkie i drogie, wytwarzane wyłącznie w Chinach i na Tajwanie, a poza nimi prawie nieznane. Od herbat białych odróżnia je specjalnie przeprowadzany proces fermentacji: liście najpierw podgrzewa się, niszcząc enzymy powodujące fermentację, a następnie w wysokiej temperaturze i dużej wilgotności przeprowadza się zmieniającą ich właściwości tzw. fermentację nieenzymatyczną. Suche liście mają żółtawy ocień, napar jest koloru bladożółtego, o świeżym aromacie, lekko cierpki, ale pozostawiający słodki posmak.

„Jeśli jet ci zimno, herbata cię ogrzeje.

Jeśli jest ci gorąco, herbata cię ochłodzi.

Jeśli jesteś pobudzony, herbata cię uspokoi.”

William Gladstone